Polskie art deco w architekturze - znaczące przykłady budowli w tym stylu

Okres międzywojenny, czyli lata 20 i 30 XX wieku to czas niezwykłych zmian w różnych dziedzinach sztuki, który wniósł wiele kreatywności i ekspresji również w architekturze. To właśnie wtedy nastąpił rozwój art déco, wywodzącego się z Francji nurtu, który szybko opanował inne kraje również Polskę. Charakterystyczny styl cechowały geometryczne kształty, bogate zdobienia oraz luksusowe materiały wykorzystane do stworzenia różnego rodzaju dzieł, wśród których znajduje się również architektura.

W naszym artykule przyjrzymy się architekturze art deco oraz pokażemy najbardziej charakterystyczne budynki wykonane w tym stylu, które wciąż zachwycają swoją unikalną formą i są inspiracją dla współczesnych artystów. Przybliżymy wam również jak dużą rolę odegrała międzynarodowa wystawa sztuk dekoracyjnych w Paryżu w 1925 roku na dalszy rozwój polskiej sztuki w nurcie art deco.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• Czym charakteryzują się budynki w stylistyce art deco?

• Jakie przykłady architektury stylu art déco znajdują się w Polsce?

• Jaką rolę polskie art deco odegrało na międzynarodowej wystawie sztuk dekoracyjnych?

Czym charakteryzują się budynki w stylistyce art deco?

Budowle w stylu art déco cechują się niezwykłą elegancją panująca w latach dwudziestych, którą dostrzec można w każdym calu. Wśród najbardziej charakterystycznych elementów, które wyróżniają architekturę tego wyjątkowego nurtu, możemy wymienić:

• Liczne geometryczne wzory i proste linie, które można zauważyć z zewnątrz na fasadach budynków, ale również architektura wnętrza. Na suficie oraz ścianie mieszkania lub lokalu użytkowego budynków w tej stylistyce często zauważyć można ozdobne sztukaterie.

• Łuki i kolumny - budynki w stylistyce art deco często zdobione są monumentalnymi kolumnami oraz łukami wprowadzającymi nowoczesność i elegancję do architektury.

• Bogato zdobione detale - w budowlach art deco często można spotkać rozmaite detale w postaci rzeźb, płaskorzeźb, reliefów przedstawiające ornamenty roślinne oraz geometryczne wzory, które zdobią fasady, nadając im wyjątkowości i wyrafinowania.

• Nowoczesne luksusowe materiały - w architekturze art deco często wykorzystywano innowacyjne tworzywa tj. beton, szkło, metale oraz marmur, które nadawały budowlom nowoczesnego charakteru, tworząc niepowtarzalny efekt.

• Eleganckie wejścia - zazwyczaj budynki w tej stylistyce posiadają niezwykle ozdobne wejścia w postaci portali, nadające całej aranżacji prestiżu i wyjątkowego uroku.

• Charakterystyczne okna - zazwyczaj występują w oryginalnej formie oraz geometrycznych kształtach dodających budynkom charakteru i stylu.

• Balustrady i barierki, które zauważyć można na balkonach, są przedstawione w geometrycznej formie lub tworzyć abstrakcyjne motywy roślinne, w zależności od koncepcji architektonicznej budynku.

• Obiekty zaprojektowane w stylistyce art déco często posiadają eleganckie odcienie, które mają za zadanie podkreślić ich wyjątkowość i ekstrawagancję, dlatego też możemy spotkać je w intensywnych odcieniach zieleni czy niebieskiego, ale również w czerni i bieli, dodatkowo zdobionych złotem lub srebrem.

Przykłady architektury stylu art deco w Polsce

Polskie art deco to niezwykle dobrze rozwinięta dziedzina sztuki, której pozostałości po dziś dzień spotkać możemy na ulicach większych miast. Wśród najważniejszych budynków zaprojektowanych w tej stylistyce możemy wymienić:

• Pałac Kultury i Nauki w Warszawie - monumentalny wieżowiec, posiadający charakterystyczną fasadę pełną prostych lini i geometrycznych zdobień to jeden z najbardziej ikonicznych budynków w naszym kraju. Zaprojektował go architekt Jerzy Warchałowski, którego prace dumnie reprezentują polskie art deco, a PKN po dziś dzień jest jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w Polsce.

• Dom Towarowy Braci Jabłonowskich - elegancki budynek w centrum Warszawy, projektu Karola Stryjeńskiego, to jeden z najbardziej popularnych przykładów architektury art déco w Polsce. Charakteryzuje się niezwykłą fasadą pełną zdobień oraz wysokich okien ozdobionych witrażami.

• Willa Decjusza w Krakowie - niezwykle elegancka rezydencja w Krakowie, która niegdyś służyła jako posiadłość znanego filantropa i przedsiębiorcy Leopolda Wężyka i była nie tylko domem mieszkalnym, ale także miejscem spotkań kulturalno-towarzyskich.

Polskie art deco na międzynarodowej wystawie sztuk dekoracyjnych

Międzynarodowa wystawa sztuk dekoracyjnych w Paryżu (Exposition internationale des arts décoratifs et industriels modernes) w 1925 roku była niesamowicie ważnym wydarzeniem, podczas którego polska sztuka dekoracyjna zaistniała w świecie i odniosła niebywały sukces. Podczas wystawy w pawilonie polskim artyści mieli okazję po praz pierwszy wystawić swoje prace jako reprezentacje naszego kraju po odzyskaniu niepodległości, dlatego też wydarzenie to miało szczególne znacznie. Odwiedzający pawilon polski mieli okazję podziwiać udział Polaków w rozwój nurtu art deco, wśród eksponatów znalazły się prototypy mebli architektów awangardy, osiągnięcia nauki, techniki oraz wzornictwa, a także elementy sztuki użytkowej pełne folkloru, które znacznie wyróżniały się na tle produkcji europejskiej. Meble oraz inne powyższe dzieła to nie wszystko, na wystawie pokazane były również obrazy, grafika czy oryginalny drzeworyt, które nawiązywały do polskiej wizji stylu art deco.

To właśnie dlatego reprezentacja Polski zdobyła liczne nagrody w tym grand prix za swoje osiągnięcia. Artyści, których prace miały znaczny wpływ na rozwój art deco w Polsce to m.in. Zofia Stryjeńska, Karol Tichy, Władysław Filipowiak, Roman Modziejewski, Wacław Krygowski, Maria Dłutek, Stefan Szyller, Wojciech Jastrzębowski, Agnieszka Wysocka, Józef Czajkowski, Henryk Kuna.

Polskie art deco to niezwykle interesujący rozdział w historii polskiego dziedzictwa sztuki dekoracyjnej oraz architektury. W okresie międzywojennym, czyli głównie latach dwudziestych, styl ten prężnie rozwijał się, a paryska wystawa była niezwykle istotnym wydarzeniem, które miało znaczący wpływ na jego dalszy rozwój. Charakterystyczna estetyka w połączeniu z polskim sznytem dawała niesamowity efekt, który po dziś dzień zachwyca i stanowi inspirację dla współczesnych twórców.